AMERİCAN PSYCHO

AMERİCAN PSYCHO KIYAFET ANALİZİ

2000 yılında Chris Hanley ve Christian Halsey Solomon tarafından kaleme alınmış Mary Harron tarafından yönetilmiş bir suç-korku-gerilim filmidir. Baş rolde Christian Bale, yan rollerde Willem Dafoe, Jared Leto ve Samantha Mathis oynamaktadır.

American Psyhco Wall Streett’de çalışan Bateman adlı bir katilin işlediği cinayetleri anlatır. Filmde dekorlar ve kıyafetler oldukça başarılı ve etkin bir şekilde kullanılmıştır. Filmde anlatılan hikaye 1990’lar sonu ve 2000’lerin başında gerçekleşmiştir ve bu dönem kullanılan kıyafetlerle oldukça başarılı bir şekilde işlenmiştir. Karakterlerin kullandığı geniş kıravatlar, günümüze göre daha bol ve geniş omuzlu ceketler, elbiseler, kullanılan takılar o dönemin önemli görsel unsurlarıdır.

 Filmin ana karakteri Bateman babadan zengin, maddi kaygısı olmayan, kişisel bakımına oldukça önem gösteren ve marka takıntısı olan bir kişidir. Onun giydiği takım elbiselerin markası Valentino, saatininki ise Rolex’tir. Bırakın saatine dokunmayı bileğine bile dokunmasına tahammül edemez. Kartvizitine her şeyden çok önem verir. Kartvizitlerin rengi veya kartvizitlerde kullanılan yazı fontu onun o kartvizit sahibinden nefret etmesi için yeterlidir. Herkesin gittiği yerlere gitmez, kim ki Dorsia’da rezervasyon yaptırıp yer ayırtsa Bateman hemen ondan kurtulmayı düşünür. Paul Allen cinayeti ve sekreterine cinayete teşebbüs etmesi karakterlerin Dorsia’da yemek yedikleri ya da orda yemek istemelerini söyledikten sonra gerçekleşmiştir.

Filmde Bateman’ın gösterilen ilk cinayeti kuytu tenha bir sokakta kimsesiz bir adamı öldürdüğü sahnedir. Bu sahnede Bateman’ın üzerinde onu gizemli gösteren uzunca ve siyah bir palto, elinde ise içinde silah bulunan siyah bir el çantası vardır. Bateman önce adama yardım edeceğini söyler adam teşekkür eder ve sonrasında Bateman adamı öldürür. Bu sahnede kullanılan kıyafetler klasik Hollywood anlatısıyla çelişmeyen ve alışılagelmiş kıyafetlerdir.

Bateman için kıyafet o kadar önemli ki sekreterini ne tür giyinmesi gerektiği konusunda sürekli uyarır. Sekreter Jean, Bateman onu akşam yemeğine davet edene kadar iş ortamına uygun kıyafetler giyer. Ancak Bateman’ın onu akşam yemeğine davet etmesi ve Dorsia’ya gitmek için sözleşmeleri sonrasında, gitmeden önce Bateman’ın evine geldiğinde üzerinde akşam yemeği için daha uygun kıyafet vardır. Dolayısıyla filmde kıyafetler çalışma hayatı ile serbest hayatın birbirinden ayrılması amacıyla da kullanılmıştır.

Bateman limuziniyle evine giderken yol kenarında gördüğü hayat kadınlarını arabasına alıp evine götürür ve seviştikten sonra onlara işkence eder veya onları öldürür. İşkenceye uğrayan kadın bir daha onun evine gelmek istemez fakat babadan zengin olan Bateman kadınları daha fazla para vererek kandırır. Filmde kadın bedeni paraya endeksli bir araç olarak kullanıldığı için bu açıdan kusurludur. Bu sahnelerde kıyafetlere bakacak olursak Bateman’ın  yol kenarında aldığı hayat kadını ile telefonla “sipariş ettiği” kadının kıyafetleri arasında bariz bir kalite farkı vardır. Ajanstan gelen kadının kıyafetleri Bateman’ın yoldan aldığı kadının kıyafetlerine göre oldukça gösterişlidir. Statü farkı bu sahnelerde kıyafetler ve aksesuarlar üzerinden izleyiciye aktarılmıştır. Çokça parası olduğu için Bateman kadınların bedeni üzerinde her türlü hakimiyeti kurma hakkını kendinde görür. Hatta onlara kendi istediği daha soylu isimlerle seslenir. Gece sonunda kadınlara bu işkenceler karşısında eğer öldürmüyorsa “hak ettikleri” paraları verir ve onları gönderir.

Filmin en önemli olayı Paul Allen cinayetidir. Paul Allen, Bateman’ı bir başkasıyla karıştırır ve Bateman’a Marcus ismi ile seslenir.

İlk başlarda bu durumu çok da umursamıyormuş gibi görünen Bateman, Paul Dorsia’da yemeğe çıktığını söyledikten sonra onu öldürmeye karar verir ve birlikte çıktıkları bir akşam yemeğinden sonra onu evine davet eder. Paul müzik dinlerken de onu baltayla öldürür. Paul’u öldürmeden önce Valentino marka takımının üzerine beyaz bir yağmurluk giyer. Yağmurluk o kadar temiz ve düzdür ki her sabah spor ya da yaşlanma karşıtı maske yapmadan çıkmayan ana karakterimiz ile örtüşmektedir,

Bateman’ın Paul Allen cinayeti sonrasında Paul’un ailesi onun bir anda ortadan kaybolması üzerine bir dedektif tutar ve bu dedektif birkaç kez Bateman ile konuşurken görülür.  Dedektif gerek kahverengi gerekse elinde tuttuğu çanta ile bizlere öğretilmiş dedektif kavramına ve tanımına uymaktadır.

Filmde Bateman’ın neredeyse bütün arkadaşları koyu renkli takım elbiseler giyer. Renkli ceketler giyen tek karakter Luis Carruthers‘dir. Filmin başından sonuna kadar Bateman ve arkadaşları bu karakterin ne kadar tuhaf olduğundan bahsederler. Filmin ilerleyen bölümlerinde Bateman o karakteri öldürmeye karar verir fakat gay olduğunu öğrendikten sonra onu bir rakip olarak görmediği için öldürmekten vazgeçer.

Film genel hatlarıyla kadın bedenini bir cinsel obje olarak gördüğü ve eşcinselleri ötekileştirdiği için kusurludur. Filmin başından sonuna kadar Bateman kıyafetine, saçına, görünüşüne çok önem verir. Avukatına yaptıklarını itiraf edene kadar kusursuz bir şekilde karşımıza çıkar fakat itiraf sahnesinde ilk defa Bateman’ın saçının ve kıyafetlerinin dağınık olduğu görülür. Bu sahnede kullanılan kıyafetler Bateman’ın kendi içerisinde yaşadığı kargaşaya ve kaos ortamını tanımlamak amacıyla tercih edilmiş ve güçlü bir anlatım doğmuştur.

Genel hatlarıyla filmde kıyafetler duyguyu, dönemi ve olayları anlatmak amacıyla başarılı bir şekilde işlenmiştir. Fakat film boyunca kadınlara karşı kullanılan ataerkil dil filmi anlatım olarak kusurlu kılmaktadır.

Filmde genel hatlarıyla tüm çekim ölçekleri kullanılmıştır. Baş çekim, omuz çekim, göğüs çekim, bel çekim, boy çekim, ayrıntı çekim, genel çekim, amors plan, yakın plan çekimleri bariz bir şekilde görülür. 

Filmde alan derinliği ve kompozisyon iyi kullanılmıştır. Sahnelerde seyirciye verilmek istenen şey ağırlık noktasıdır. Dolayısıyla çekimlerde de kompoze sağlanmıştır.